Δευτέρα 25 Φεβρουαρίου 2013

επιστροφή μου στο Χριστιανισμό (Lin Yutang, Καθηγητής Παν/μίου)

επιστροφή μου στο Χριστιανισμό (Lin Yutang, Καθηγητής Παν/μίου)


Lin Yutang, Καθηγητής Παν/μίου

Πολύς κόσμος μ’ έχει ρωτήσει, γιατί, εγώ που διεκήρυσσα πως είμαι ειδωλολάτρης, ξαναγύρισα στον Χριστιανισμό.
Η εξήγηση δεν είναι απλή, γιατί η Θρησκεία είναι ένα αυστηρά προσωπικό ζήτημα. Ωστόσο, πολύς κόσμος, είμαι βέβαιος, έχει αντιμετωπίσει τις ίδιες δυσκολίες όπως κι εγώ, στην προσπάθειά του να βρει μια θρησκεία που να τον ικανοποιεί. Γιατί κανείς νουνεχής άνθρωπος δεν είναι ευτυχισμένος, όταν ζει μια ζωή παραμελημένη.

Επίμονα ζητεί παραμυθία σε μια ενοποιημένη πίστη —πέστε τη φιλοσοφία ή θρησκεία— που να του εξηγεί τα κίνητρά του, τις πράξεις του και τον προορισμό του.

Πάνω από 30 χρόνια η μόνη μου θρησκεία ήταν ο ανθρωπισμός: η πεποίθηση ότι ο άνθρωπος, καθοδηγούμενος από την λογική, ήταν αυτάρκης.

Ότι η πρόοδος, μόνο στη γνώση, θα έφερνε αυτόματα και έναν καλύτερο κόσμο. Όμως, αφού έγινα μάρτυρας της προόδου του υλισμού του 20ου αιώνα και των έργων των εθνών που ζούσαν χωρίς Θεό, είμαι πεπεισμένος πως ο ανθρωπισμός δεν είναι αρκετός —ότι ο άνθρωπος, γι’ αυτή την ίδια του την επιβίωση, έχει ανάγκη επαφής με μια Δύναμη μεγαλύτερη και έξω από τον εαυτό του. Και αυτός είναι ο λόγος που γύρισα πάλι στον Χριστιανισμό. Θέλω να ξανανοιώσω την γνώση εκείνη και την αγάπη του Θεού που με τόση καθαρότητα και απλότητα δίδαξε ο Ιησούς.

Για να εξηγήσω την θέση μου, νομίζω πως είναι αναγκαία λίγα λόγια για την καταγωγή μου. Είμαι Χριστιανός τρίτης γενιάς. Ο πατέρας μου ήταν εφημέριος σ’ ένα μακρινό χωριό, ψηλά πάνω στα βουνά, σε μια κοιλάδα που την έλεγαν Πόα – α, 60 μίλια από την νοτιοανατολική ακτή της Κίνας.

Την παιδική μου ηλικία την πέρασα θαυμάσια εκεί —κοντά στον Θεό και στο μεγαλείο του Θεού. Σ’ έναν κόσμο γεμάτο με την ομορφιά των νεφών στις οδοντωτές βουνοκορφές.

Στο γκριζογάλανο απαλό χρώμα που έπαιρναν τα βοσκοτόπια, με την δύση του ήλιου. Στον ήχο του κελαρύσματος του ρυακιού. Αναφέρω αυτά τα πράγματα γιατί οι αναμνήσεις αυτές έχουν μια στενή σχέση με την θρησκεία μου. Με κάνανε να μην αγαπώ όλα τα πράγματα που είναι τεχνητά και πολύπλοκα, κατασκευασμένα από τον άνθρωπο και μικρά.

Το δεύτερο πράγμα ήταν η οικογενειακή μου ζωή στην παιδική μου ηλικία. Το σπίτι μας, ήταν ένα σπίτι που θρήσκευε και ήταν γεμάτο με χριστιανική απλότητα και αγάπη. Και η ζήτηση για μάθηση ήταν απεριόριστη. Μπορεί να φαίνεται φανταστικό, σ’ ένα μακρινό χωριό, σε μια εποχή όπου η επίκληρη χήρα αυτοκράτειρα κυβερνούσε την Κίνα, το ότι ο πατέρας μου μού μιλούσε για το Πανεπιστήμιο του Βερολίνου και της Οξφόρδης και μόνο με μισοαστεία μου φανέρωνε την ελπίδα του πως μπορεί να σπουδάσω εκεί κάποια μέρα. Είμαστε μια οικογένεια ονειροπόλων.

Όταν, πραγματικά, πήγα στο Κολλέγιο, στην Σαγκάη, στην αρχή σπούδαζα για να γίνω ιερέας —με την δική μου εκλογή. Έπειτα, με στενοχωρούσε ό,τι μου φαινόταν σαν θεολογική απάτη.

Στασιαστικός ενάντια στο δόγμα, παρ’ όλο που πίστευα ακόμη στον Θεό, εγκατέλειψα την ιερωσύνη και την εκκλησία.

Ο Emerson περιέγραψε σωστά την θέση μου όταν είπε πως δεν αποκτά κανείς την γνώση του Θεού με τους ψυχρούς τύπους αλλά « στο μονοπάτι του κήπου μπορεί » (by the garden path you may). Έτσι έμεινα έξω από την εκκλησία και βραδυπορούσα μέσα στον κήπο αναζητώντας ακόμη το σωστό μονοπάτι.

Κι άλλες δυνάμεις δούλευαν για να με μυήσουν προς την ειδωλολατρεία. Μετά το κολλέγιο, πήγα να διδάξω στο Τσίνγκ Χούα, κοντά στο Πεκίνο.

Όπως οι πιο πολλοί από τους αποφοίτους των ιεραποστολικών σχολείων, έτσι κι εγώ, είχα πολύ λίγη γνώση για τις Κινεζικές λαϊκές παραδόσεις.

Στην παιδική μου ηλικία είχα μάθει πως οι σάλπιγγες του Ιησού του Ναυή γκρέμισαν τα τείχη της Ιεριχώς.

Κανείς όμως δεν μου είχε πει πως τα δάκρυα της χήρας του Τσι Λιάνγκ έλυωσαν και ξεκαθάρισαν ένα τμήμα του Μεγάλου Τείχους της Κίνας. Αφού άρχισα να έρχομαι σε επαφή με τις δόξες του Πεκίνου και με μια αυθεντική Κινεζική κοινωνία, ντρεπόμουνα, για λογαριασμό μου, με την άγνοια που είχα και ρίχτηκα στη μελέτη της Κινεζικής φιλολογίας και Φιλοσοφίας.

Δυσανασχετούσα με την χριστιανική μου παιδεία και ό,τι είχε σχέση με αυτή.

Θυμάμαι πως η αποφασιστική αποκοπή μου έγινε όταν ένας από τους συναδέλφους μου, μου έκανε μια επίκληση που την στήριζε στο ιδανικό του Κομφουκίου για την αξιοπρέπεια του ανθρώπου: «θα είμαστε καλοί άνθρωποι απλώς επειδή είμαστε ανθρώπινα όντα».

Ο Κομφουκισμός τονίζει την ευγένεια, αφοσίωση, εκτέλεση του καθήκοντος και τέλος, μια ταπεινή στάση προς την ζωή —πίστη στην νοημοσύνη και στην αυτοτελείωση του ανθρώπου με την παιδεία.

Οι δοξασίες αυτές —που έμοιαζαν με τον ανθρωπισμό που αναπτύχθηκε στην Ευρώπη— έγιναν, τώρα, δικές μου.

Για πολλά χρόνια ήμουνα ικανοποιημένος με την πίστη αυτή στη δύναμη του λογικού του ανθρώπου να καλυτερέψει τον εαυτό του και να κάνει καλύτερο τον κόσμο. Έπειτα, κάτω από την επιφάνεια της ζωής μου μια ανησυχία άρχισε να υφέρπει που ήταν αποτέλεσμα της σκέψης και της εμπειρίας.

Είδα πως η αυξανόμενη πίστη του ανθρώπου στον εαυτό του, δεν φαινόταν να τον κάνει περισσότερο όμοιο με τον Θεό. Γινόταν περισσότερο έξυπνος, αλλ’ είχε όλο και λιγότερη από την νηφαλιότητα ενός που στεκόταν μπροστά στον Θεό. Η σύγχρονη ιστορία έχει δείξει, πόσο επικίνδυνα άγριος μπορεί να γίνει ένας άνθρωπος, ακόμη κι όταν έχει προοδεύσει αρκετά από άποψη υλική και τεχνολογική.

Καθώς η πίστη μου στον ανθρωπισμό άρχισε, έτσι, να παρακμάζει, εγώ όλο και περισσότερο ρωτούσα τον εαυτό μου: «Υπάρχει μια θρησκεία που να ικανοποιεί τον σύγχρονο μορφωμένο άνθρωπο;»

Υπάρχουν κι άλλες θαυμάσιες ηθικές διδασκαλίες και θρησκευτικά συστήματα της Ανατολής. Ανάμεσα σ’ αυτά είναι ο Βουδισμός και ο Ταοϊσμός. Αλλά κι αυτά απέτυχαν στο να μου δώσουν τις απαντήσεις.

Ο Βουδισμός, μια θρησκεία της ευσπλαχνίας, βασίζεται στην φιλοσοφία ότι όλος αυτός ο αισθητός κόσμος είναι μόνο μια πλάνη. Η Βουδιστική εξήγηση για την ανθρώπινη ζωή είναι « ο οίκτος γι’ αύτη ». Και το στοιχείο της άλλης εγκοσμιότητας, του να στρέφει κανείς τα νώτα στον παρόντα κόσμο —ένα στοιχείο που είναι παρόν σε όλες τις θρησκείες του κόσμου— στον Βουδισμό γίνεται σχεδόν μια έμμονη ιδέα.

Ο Ταοϊσμός διδάσκει έναν απλό σεβασμό για ένα «άμορφο», «ακατονόμαστο», απατηλό αλλά πανταχού παρόν Τάο, που είναι ο Θεός, του οποίου οι νόμοι μυστηριωδώς και αναπόφευκτα κυβερνούν το σύμπαν. Η έμφασή του στην πραότητα και την ταπείνωση προσεγγίζουν την επί του Όρους Ομιλία.

Ο Λάο – Τσε, ο προφήτης του Ταοϊσμού, φθάνει σε μεγάλα όψη σαν διδάσκαλος. Αλλ’ η έκκληση: πίσω στη φύση, και: προσέχετε στη Πρόοδο, που είναι σύμφυτα στον Ταοϊσμό, με δυσκολία βοηθεί στη λύση των προβλημάτων του σύγχρονου ανθρώπου.

Θαρρώ πως όλο τούτο τον καιρό γύριζα, ασυναίσθητα, όλο και περισσότερο προς την Χριστιανική Θρησκεία της παιδικής μου ηλικίας. Ωστόσο, η δογματική προσέγγιση με δυσκόλευε, όπως έχει δυσκολέψει, πιστεύω, και πολλούς σύγχρονους ανθρώπους, ν’ ακούσουν την ενδόμυχη φωνή της πίστης. Όπου κι αν ταξιδεύαμε, εκείνα τα χρόνια, εγώ και η γυναίκα μου, αυτή πήγαινε πάντοτε στην εκκλησία.

Μερικές φορές την συνόδευα κι εγώ. Αλλά συνήθως, αποχωρούσα αποθαρρυμένος από την δεύτερης ποιότητας ομιλία, με την απόφαση να μην ξαναπάω.

Βρισκόμουνα, έτσι, στο σταυροδρόμι όταν, μια Κυριακή στην Νέα Υόρκη, η γυναίκα μου μ’ έπεισε να την συνοδέψω για μια ακόμη φορά στην εκκλησία. Αυτό ήταν το αποφασιστικό σημείο.

Η ομιλία ήταν πλούσια και ενδιαφέρουσα και σαν θέμα, δεν είχε σχέση με «θεολογική απάτη», αλλά με ένα απαραίτητο στοιχείο της χριστιανικής πίστης —στην περίπτωση αυτή, την αιώνια ζωή— και μ’ έναν τρόπο που είχε βαθειές σκέψεις και εμπνευσμένες.

Την μια Κυριακή μετά την άλλη ξαναπήγαινα στην εκκλησία αυτή και ήμουν ευτυχισμένος εκεί.

Σχεδόν, με τρόπο φυσικό, και χωρίς να το συζητήσουμε στο σπίτι, προσχώρησα και πάλι στην χριστιανική πίστη.

Τώρα μπορώ να κατανοώ, για μια φορά ακόμη, σαν όλα αυτά να είναι κάτι το καινούργιο σε μένα, την διδασκαλία του Ιησού που εμπνέει βαθύ σέβας, απλότητα και αγνότητα. Κανείς δεν μίλησε όπως ο Ιησούς.

Κανείς «υιός του ανθρώπου» δεν είπε με τέτοια ευσπλαχνία. «Πάτερ, άφες αυτοίς· ου γαρ οίδασι τι ποιούσι», ή με τέτοια θεία ομορφιά : «Εφ’ όσ ο ν εποιήσατε ενί τούτων των αδελφών μου των ελαχίστων, εμοί εποιήσατε» — το «εμοί» στην περίπτωση αυτή σημαίνει τον Θεό την Ημέρα της Κρίσεως.

Τί αποκάλυψη και τί ασύγκριτη διδασκαλία! Μιλάει ο αληθινός Κύριος, λες στον εαυτό σου, και το δέχεσαι χωρίς έρευνα.

Ο Θεός δεν είναι πια άμορφος, αλλά γίνεται συγκεκριμένος και ορατός διά του Χριστού —δηλαδή θρησκεία πλήρης, αμιγής και σωστή, όχι υποθετική.

Δεν ξέρω καμιά άλλη θρησκεία που να μπορεί να δώσει αυτή την προσωπική επαφή του Θεού. Αυτή η εγκατάσταση μιας προσωπικής σχέσης με το Θεό, είναι το μοναδικό δώρο του Χριστιανισμού.

Πάντοτε προσπάθησαν οι άνθρωποι να εναποθέσουν την δική τους ευπιστία και μορφή σε απλές αλήθειες. Εκείνος όμως που θα έφθανε στο να κατανοήσει την ασύγκριτη ομορφιά και δύναμη της διδασκαλίας του Χριστού, πρέπει συχνά να παλέψει ενάντια στα δόγματα που τείνουν να τις επισκιάσουν.

Υποθέτω πως το βάρος της θρησκευτικής μάθησης που συσσωρεύθηκε τώρα, αμιλλάται με τον νόμο και τους προφήτες των ημερών του Ιησού. Ο Ιησούς, όμως, ο Ίδιος, ήταν Εκείνος που τον απλούστεψε για χάρη μας, και έφθασε στην ουσία, όταν μας δίδαξε να αγαπάμε τον Θεό, και να αγαπάμε τον πλησίον μας και έπειτα πρόσθεσε: «εν ταύταις ταις δυσίν εντολαίς όλος ο νόμος και οι προφήται κρέμανται ».

Δεν ρωτάω πια: «υπάρχει μια θρησκεία που να ικανοποιεί τον σύγχρονο μορφωμένο άνθρωπο;». Η αναζήτησή μου τελείωσε. Ξαναγύρισα εκεί που ανήκα.

Απόδοση: Νίκου Ι. Σέρβη («Χριστιανικό Συμπόσιον. Γ΄»,σ.182-184, εκδ. Βιβλιοπωλείον της Εστίας. Κολλάρου και Σία Α.Ε.)

romfea.gr

Kindly Bookmark this Post using your favorite Bookmarking service:FacebookTwitter

Ορθοδοξία και σοφία

Ορθοδοξία και σοφία


Αρχιμανδρίτης  Εφραίμ Βατοπαιδινός, Καθηγούμεν​ος Ι. Μ. Μ. Βατοπαιδίο​υ
[...] Η σοφία έχει άμεση σχέση με την δικαιοσύνη, και είναι δίκαιο ο άνθρωπος, ως δημιούργημα, να ακολουθεί έναν τρόπο ζωής, ο οποίος να είναι πλήρης αγάπης προς κάθε συνάνθρωπο, προς όλη την κτίση, επειδή «ο Θεός αγάπη εστίν» (Α΄ Ιω. 4,8) και ο άνθρωπος εξομοιώνεται με τον Θεό, όταν φθάσει την ακρότατη των αρετών, που είναι η αγάπη. Και σ’ αυτό κατ’ ούσίαν…προτρέπει ο Θεός εμάς, τα παιδιά Του, με την εντολή Του να αγαπούμε ο ένας τον άλλο. Αυτό όμως που καταστρατηγεί την δικαιοσύνη, την σοφία και την αγάπη είναι η πονηρία, που προέρχεται από την υπερήφανη επιθυμία του ανθρώπου να ξεχωρίσει, ως άτομο, από τους συνανθρώπους του.
Κατ’ αυτόν τον τρόπο δημιουργείται από τον πονηρό άνθρωπο η κακία. Η κακία δεν είναι σοφία ή εξυπνάδα, όπως θεωρείται σήμερα, αλλά ανοησία.
Η σοφία είναι ιδιότητα του Θείου. Εξάλλου με αυτήν ο Θεός δημιούργησε όλη την κτίση. Ακόμη και αυτήν την στιγμή με σοφία, δύναμη και αγάπη διατηρεί ο Θεός τον κόσμο.
Η κακία δεν είναι δημιούργημα του Θεού. Όλοι οι φυσικοί νόμοι δείχνουν πως με απερίγραπτη ακρίβεια συνεργάζονται, για να υπάρχει στην γη μας η ζωή. Αν ο Θεός ήταν δημιουργός της κακίας, τότε η κακία του θα ήταν ταυτόχρονα παντοδύναμη και τα αποτελέσματα αυτής της κακίας θα ήταν εμφανή, με το να καταστρέφει ό,τι δημιουργεί, και αυτή του η κακία να είναι η χαρά και η ηδονή του. Όμως αντίθετα εμείς διαπιστώνουμε ότι όλοι οι φυσικοί νόμοι που έχουν τεθεί, λειτουργούν «λίαν καλώς», και μόνον οι τεχνικές παρεμβάσεις του ανθρώπου, εξαιτίας της ασοφίας του, καταστρέφουν την φύση προς τιμωρία του.
Ο άνθρωπος, ως εικόνα του Θεού, είναι το μόνο δημιούργημα, που έχει την δυνατότητα να κατανοεί τους φυσικούς νόμους, που διέπουν την κτίση, διά της λογικής και της σοφίας. Μπορεί να καθορίζει τις σχέσεις του με την κτίση και το φυσικό περιβάλλον, διότι από τον ίδιο τον Δημιουργό του δόθηκε η εντολή να εξουσιάζει πάνω σε όλα τα κτίσματα της αισθητής δημιουργίας.
Η ανυπέρβλητη σοφία, με την οποία δημιουργήθηκε το σύμπαν, με τους μοναδικούς φυσικούς νόμους που το διέπουν, προκαλεί εκστατική διάθεση δοξολογίας προς το Θείον, όχι μόνον στους απλοϊκούς πιστούς, αλλά και στους ίδιους τους επιστήμονες που το μελετούν, όπως τον Αϊνστάιν, ο οποίος, μετά την εκπληκτική ανακάλυψη του νόμου της μετατροπής της ύλης σε ενέργεια, αναφώνησε: «είναι αδύνατον να μην υπάρχει Θεός». Την μεγαλύτερη σοφία -αν μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε την ανθρωποπρεπή αυτή έκφραση για το Θεΐον- χρησιμοποίησε ο Θεός στην κατασκευή του ανθρώπου. Ενώ για όλη την κτίση χρησιμοποίησε μόνο τον λόγο, αφού όπως λέει η Γραφή, «είπε και εγεννήθησαν, ενετείλατο και εκτίσθησαν» (Ψαλ. 32,9), για τον άνθρωπο μόνο έδειξε από την αρχή την ιδιαίτερη αγάπη και ευαισθησία Του. Μαζί με τα υπόλοιπα δύο πρόσωπα της Αγίας Τριάδος είπε: «ποιήσωμεν άνθρωπον κατ’ εικόνα ημετέραν και καθ’ ομοίωσιν» (Γεν. 1,26), Οπότε μετά την δημιουργία του ανθρώπου και τα τρία πρόσωπα της Αγίας Τριάδος εσκίρτησαν από πνευματική ευχαρίστηση, όταν είδαν το δημιούργημα να είναι ένα αντίτυπο του Προτύπου, ένας μικρός θεός. Απ’ όλη την δημιουργία μόνος ο άνθρωπος μπορεί αυτόβουλα, εκούσια να εννοήσει, να θαυμάσει, να δοξολογήσει, να ευχαριστήσει την παντοδύναμη Σοφία του Θεού και να γίνει μέτοχος και κοινωνός των θείων δωρεών της ακτίστου Χάριτός Του.
Στα ανθρώπινα δεδομένα η σοφία εκφράζεται σε διαφόρους τομείς, όπως στον σχεδιασμό, στην επιτυχία προγραμμάτων με συγκεκριμένους στόχους και στο διορατικό βάθος του χειρισμού των διαφόρων υποθέσεων. Τα προηγούμενα βρίσκονται σε οριζόντιο επίπεδο και θα έλεγε κανείς γήινο.
Είναι όμως και ένας άλλος τομέας, όπου η σοφία χρειάζεται πολύ περισσότερο, ο τομέας των ιδιαιτέρων σχέσεων μεταξύ των ανθρώπων. Οι σχέσεις αυτές μεταξύ των ανθρώπων ξεκινούν από την γη και έχουν μία κάθετη προοπτική, η οποία ανάλογα με το χειρισμό ή οδηγεί τους ανθρώπους πολύ υψηλά ως τους υπερβατικούς αόρατους πνευματικούς χώρους ενώσεως με το Θειο ή πολύ χαμηλά στον ατομισμό, στην μόνωση, στην πνευματική αίσθηση του άγχους που είναι πρόγευση της κολάσεως.
Η σοφία του Θεού έχει ήδη εκφραστεί μέσα στο γενικό σχέδιο της δημιουργίας του κόσμου με υπερφυή και πολλές φορές ακατάληπτο τρόπο. Έχει τοποθετήσει τους στόχους της Δημιουργίας, που είναι η παραγωγή, ή αν θέλετε η δημιουργία «τεχνητών θεών». Η σοφία Του εκφράστηκε διά της αγάπης σε μία ασύγκριτη κατασκευή, την κατασκευή του ανθρώπου,
Υπερφυής και ακατάληπτος είναι ο τρόπος της δημιουργίας του σύμπαντος. Σε πολλά πράγματα η ανθρώπινη επιστήμη και ο πειραματισμός δίνει απαντήσεις, όμως αυτό δεν απασχολεί τον Δημιουργό Θεό.
Για τον Κύριο, ο λόγος της δημιουργίας, δηλαδή η σκοπιμότητά της, είναι σαφώς η δημιουργία θεών, ως έκφραση της υπερφυσικής Του αγαθότητας, που τον αναγκάζει, κατά κάποιο τρόπο, να εξέλθει από τον εαυτό Του και να επιθυμεί να μεταδώσει από τις απερίγραπτες αρετές και ιδιότητές Του στους ανθρώπους, που έχουν την δυνατότητα, αλλά και επιθυμούν να του μοιάσουν στον χαρακτήρα.
Σε αυτό το σημείο, ο ίδιος ο Θεός συνέλαβε ένα υπερφυές σχέδιο, που είναι και θα παραμείνει ακατανόητο στους αιώνες, θα δημιουργεί πάντοτε έκπληξη και θαυμασμό σε όσους εννοούν μεν το σχέδιο, το γεγονός και την αγαθότητα που το προήγαγε, αδυνατούν όμως να εννοήσουν τον τρόπο ή το πώς υλοποιήθηκε.
Ο Θεός Λόγος σχεδίασε και πραγματοποίησε την ενανθρώπησή Του με υπερφυή και μυστηριώδη τρόπο για την λογική του ανθρώπου. Εμφανίστηκε ανάμεσά μας ως άνθρωπος  -πρότυπο για μίμηση-,  οδηγός για τις σχέσεις που οδηγούν στην ανάβαση, ενυπόστατο φως αθανασίας για τους θνητούς, ζωντανή αλήθεια, όπου μπορεί να καθρεφτίζεται κάθε ανθρώπινο πρόσωπο και να βλέπει πόσο προσεγγίζει τον σκοπό της δημιουργίας του και της υπάρξεώς του ή πόσο απέχει από αυτόν. Η αλήθεια πλέον για κάθε έναν άνθρωπο δεν είναι ιδέα ή έννοια, δεν είναι αυτόβουλος προοπτική, που την χαράζει κανείς όπως ο ίδιος την αντιλαμβάνεται, αλλά είναι πρόσωπο, το πρόσωπο του Ιησού Χριστού. Εξάλλου ο Κύριος είναι ο μόνος που τόλμησε να πει «εγώ ειμί η αλήθεια»(Ιω. 14, 6)[...]
(Αρχιμ. Εφραίμ Βατοπαιδινού, Καθηγουμένου Ι.Μ.Μ.Βατοπαιδίου, «Αθωνική Παρουσία», Ψυχωφελή Βατοπαιδινά 20, σ. 276-281, -αποσπάσματα-.)
Πηγή:

Μαξίμου του Ομολογητού: Γιατί ο Θεός επιτρέπει την εξουσία ανθρώπου επί άνθρωπο

Μαξίμου του Ομολογητού: Γιατί ο Θεός επιτρέπει την εξουσία ανθρώπου επί άνθρωπο


Μαξίμου του Ομολογητού
Στην παρακάτω επιστολή που απευθύνει ο άγιος Μάξιμος ο ομολογητής προς τον κουβικουλάριο Ιωάννη, εξηγεί θεολογικά το γιατί ο Θεός επιτρέπει την εξουσία ανθρώπου επί άνθρωπο.
Παρατίθεται εδώ επειδή αποτελεί την ορθόδοξη οπτική του θέματος και δίνει την ορθόδοξη απάντηση στις θεωρίες  του Wyclif για το dominium, που εξετάστηκαν αλλού.
Να σημειωθεί ότι ο λόγος του αγίου Μαξίμου είναι θεολογικός και σε καμιά περίπτωση δεν εισάγει πολιτική θεωρία.
Ι’. ΠΡΟΣ ΙΩΑΝΝΗΝ ΚΟΥΒΙΚΟΥΛΑΡΙΟΝ[i]
Επειδή μου παραγγείλατε να σας γράψω τον λόγο για τον οποίο ο Θεός έκρινε δίκαιο ν’ αποφασίσει να ορίσει οι άνθρωποι να εξουσιάζονται από άλλους ανθρώπους, ενώ όλοι έχουν την ίδια φύση, και αποδεικνύει αυτή όλους, όσοι τη μετέχουν σύμφωνα με το απλό νόημά της, ομότιμους, θα πω σύμφωνα με τη δύναμή μου, χωρίς να κρύψω τίποτε, όσα έμαθα από σοφούς και μακαρίους άνδρες, περικόπτοντας για συντομία τα πολλά, όσα είναι ενδεχόμενο να λεχθούν για το θέμα. Λόγος αληθινός, όπως λένε, υπαγορεύει μυστικά, ότι ο άνθρωπος, που του έλαχε κατά χάρη του Δημιουργού του Θεού, η κυριαρχία όλου του ορατού κόσμου, εξαιτίας της κακής χρήσης των έμφυτων δυνάμεων της νοερής ουσίας που έχει, τρέποντας τις κινήσεις του προς τα παρά φύση, εισήγαγε για τον εαυτό του και όλον αυτόν τον κόσμο την αλλοίωση και τη φθορά σύμφωνα με τη δίκαιη κρίση του Θεού, για να μην φυλαχθεί αθάνατη για πάντα στις κινήσεις του η δύναμη της ψυχής, πράγμα βέβαια που είναι όχι μόνο το έσχατο σκαλί της κακίας και η ολοφάνερη έκπτωση της αληθινής οντότητας του ίδιου του ανθρώπου, αλλά και σαφής άρνηση της θείας αγαθότητας.
Γι’ αυτό και ο πολύμοχθος και πολυστένακτος αυτός βίος των ανθρώπων με τον πολύ παραλογισμό και την πολλή αταξία της ύλης που είναι η τροφός του, που φέρει και φέρεται πότε έτσι και πότε αλλιώς, και για να μιλήσω ακριβέστερα, φέρνοντας μαζί του στην κάθε φορά του όλους τους ανθρώπους, τους κάνει όλους μετόχους των ίδιων των δεινών του, και δεν αφήνει κανέναν απολύτως ελεύθερο από την ταραχή του. Και αυτό το πράγμα διατυπώθηκε σύμφωνα με τον τρόπο που πρέπει στη σοφία του Θεού, ώστε μαθαίνοντας κάποτε, έστω και αργά, τον παρόντα βίο, που τον ποθούμε και τον αγαπούμε παράλογα, με τις κατά περίπτωση ταλαιπωρίες που μας προκαλεί, και πόσο μας βλάπτει η φιλία προς αυτόν, να κατανοήσομε ότι πολύ πιο χρήσιμος από την αγάπη προς αυτόν είναι ο χωρισμός μας από αυτόν, και να κατακυρώσομε δίκαια το μίσος μας εναντίον του, και, αφού ξεφύγομε από την ανάμιξη και την ταραχή των ορατών, να μεταθέσομε με σωφροσύνη τόν πόθο μας στην ακλόνητη ταυτότητα των νοητών.
Αλλά επειδή με όλα τα κτυπήματα και τα μύρια δεινά που υποφέρομε, δεν ανεχόμαστε να διαλύσομε το δεσμό φιλίας μαζί του, διατύπωσε προνοητικά ο Θεός, σαν σοφός και αγαθός, το νόμο της βασιλείας για τους ανθρώπους, αναστέλλοντας έτσι από πολύ ενωρίς τη πολλή λύσσα της κακίας που είχε προβλεφθεί ότι θα συνέβαινε στη ζωή εξαιτίας της άνεσης, για να μη γίνουν οι άνθρωποι, σύμφωνα με το νόμο των ψαριών της θάλασσας, τροφή ο ένας του άλλου, αφού δεν θα υπήρχε κανένας επικεφαλής να εμποδίζει την άδικη επίθεση του δυνατότερου εναντίον του ασθενέστερου. Γι’ αυτό ίσχυσε για κάποιο διάστημα, όπως ήταν φυσικό, αναγκαστικά στο γένος των ανθρώπων η βασιλεία, λαμβάνοντας από τον Θεό σοφία κι εξουσία, και επιτράπηκε να χωριστεί η ισότιμη φύση σε άρχουσα και αρχόμενη, ώστε με τη μία να δέχεται όσους πείθονται νόμιμα στους θεσμούς της φύσης, και με την άλλη να τιμωρεί δίκαια όσους από αυθάδεια δεν θέλουν να υπακούσουν σ’ αυτούς, και βάσει αυτού χαρίζει τη δικαιοσύνη σε όλους ως επιβράβευση του πόθου και του φόβου, με την οποία εξαφανίζεται η ανωμαλία και η διαφορά της γνώμης του καθενός και αναδεικνύεται περίλαμπρα γαλήνια και ήμερη η ισότητα της φύσης όλων. Αυτό δεν θα γινόταν ποτέ, αν ο φόβος δεν τιμωρούσε την αλόγιστη ορμή των πολλών προς την αταξία και δεν οδηγούσε με την βία προς την ημερότητα των φρονίμων. Γιατί αυτό που ο λόγος έχει να πείθει τους φρονίμους να τον αποδέχονται θέλοντας, αυτό ο φόβος συνήθως αναγκάζει τους ανόητους να το υπομένουν μη θέλοντας.
Γι’ αυτή την αιτία εγώ διδάχθηκα ότι έχει επιτραπεί να εισέλθει στο βίο των ανθρώπων ο θεσμός της βασιλείας και δέχομαι την εξήγηση ως αληθινή και δάσκαλο της αιτίας. Αν όμως είναι κι άλλος λόγος αίτιος της κατά τη θεία Γραφή, αυτόν μπορούν να τον αντιληφθούν όσοι έχουν καθαρή διάνοια. Όμως κι αυτός που ανέφερα δεν απάδει εντελώς στο σκοπό της θείας Γραφής. Γιατί κι εκείνη, σ’ ανθρώπους που αρνούνται τη βασιλεία του Θεού, διηγείται ότι ο Θεός επιτρέπει να έχουν βασιλιάδες έστω κι από αυτούς τους ίδιιους, μη τυχόν η αταξία της αναρχίας προκαλέσει πολυαρχία και εξαιτίας της δημιουργηθεί στάση καταστρεπτική σ’ ολόκληρο το γένος των ανθρώπων, μη έχοντας εμπιστευθεί σε κανέναν από αυτούς με απόφασή του την επιμέλειά τους, και έτσι με το λόγο οδηγεί στην ημερότητα όσους πείθονται στο λόγο, ενώ με τον φόβο της δύναμης τιμωρεί όσους μηχανεύονται την πονηρία και καταστρέφουν το έμφυτο αγαθό της γνώσης μέσα τους μ’ ελεύθερη γνώμη τους και με τους παρά φύση τρόπους τους.
Όποιος λοιπόν από τους βασιλείς ενδιαφέρθηκε να φυλάξει μ’ αυτόν τον τρόπο το νόμο της βασιλείας, αποδείχθηκε πάνω στη γη αληθινά δεύτερος θεός, επειδή έγινε πιστότατος υπηρέτης του θείου θελήματος, και δεχόμενος ως βασιλιά του τον Θεό, του έλαχε δίκαια ο κλήρος να γίνει βασιλιάς των ανθρώπων. Όποιος όμως απέκρουσε αυτόν τον θεσμό, και αποφάσισε οπωσδήποτε να είναι βασιλιάς για χάρη του εαυτού του και όχι για χάρη του Θεού, είναι φυσικό να κάνει τα αντίθετα από αυτούς˙ ν’ απομακρύνει δηλαδή με βία τυραννική από κοντά του τους αγαθούς και να τους θέτει μακριά από κάθε βουλή και αρχή, και να προσπαθεί να τραβήξει με δύναμη κοντά του τους πονηρούς και να τους κάνει κύριους όλης της εξουσίας του, πράγμα που είναι το τελευταίο βάραθρο απώλειας και εκείνων που εξουσιάζουν και εκείνων που εξουσιάζονται. Σ’ εμάς όμως είθε να δώσει ο Θεός να είναι αυτός βασιλιάς μας με τη θέλησή μας, με την εκπλήρωση των ζωοποιών του εντολών, και να τιμούμε επάξια όσους βασιλεύουν στη γη με το θέλημά του, επειδή είναι φύλακες των θείων διαταγμάτων του.
(Μετ. Ιγνάτιο Σακαλής, Μαξίμου του Ομολογητού Επιστολές, στην Σειρά Φιλοκαλία των Νηπτικών και Ασκητικών, των εκδόσεων ΕΠΕ, τομ. 15Β σσ. 139-143)
[i]  Κουβικουλάριος (cibicularius) ήταν ο θαλαμηπόλος ή κοιτωνίτης. Αυτός ήταν ευνούχος αυλικός και είχε ως προϊσταμένη αρχή τον Πριμικήριον του Ιερού Κουβουκλ(ε)ίου. Ο Πριμικήριος υπαγόταν στον Πραιπόσιτο του Ιερού Κουβουκλ(ε)ίου (Praepositus Sacri Cubiculi), αξίωμα που αντικατέστησε το παλαιότερο ρωμαϊκό «a cubiculo» (επί του κοιτώνος). Η αντικατάσταση έγινε τον Δ’ α. και ενώ αρχικά ο Πραιπόσιτος ήταν κατώτατο οφφίκιο υπαγόμενο στον Castrensis Sacri Palatii, στην συνέχεια ανέβηκε ιεραρχικά και ο Πραιπόοσιτος γίνεται ο ισχυρότερος άνδρας της αυλής. Την εποχή του αγίου Μαξίμου η δύναμη του Πραιποσίτου έχει ατονήσει και έχει αντικατασταθεί από τον Πριμικήριο, αξίωμα το οποίο περί τον Η’ αι. εξελίσσεται σε αυτό του Παρακοιμώμενου. Γίνεται λοιπόν κατανοητό ότι η κλάση των κουβικουλάριων ήταν πολλά υποσχόμενη για πολιτική σταδιοδρομία. (Κ. Πλακογιαννάκης, Τιμητικοί τίτλοι και ενεργά αξιώματα στο Βυζάντιο, Θεσ/νικη 2001, σ. 65-67).

Άνθρωπος Φιλόσοφος

Άνθρωπος Φιλόσοφος


Νίκων Κουτσίδης (Αρχιμανδρίτης)
Το 1989, γιορτάσθηκαν τα εκατό χρόνια από την γέννηση του γερμανού φιλοσόφου Μάρτιν Χάϊντεγγερ. Προς τιμή του οργανώθηκε ένα συνέδριο. Σ  αὐτό διακεκριμένοι επιστήμονες έκαναν εισηγήσεις, με τις οποίες αποκάλυψαν: την σχέση του Χάϊντεγγερ με το ναζιστικό καθεστώς της Γερμανίας! Κατέθεσαν μάλιστα, ότι κατέδωσε συναδέλφους του· και ότι εξ αιτίας του πολλοί άνθρωποι κατέληξαν στα στρατόπεδα συγκέντρωσης. Και επεσήμαναν ότι ο Χάϊντεγγερ ποτέ δεν ζήτησε συγγνώμη για τα χιτλερικά του φρονήματα. Και για τις απάνθρωπες ενέργειές του.
Μετά από τον καταιγισμό αυτό τέτοιων αποκαλύψεων, και ενώ όλοι ήσαν βαθειά προβληματισμένοι, σηκώθηκε ένας μαθητής και διάδοχος του Χάϊντεγγερ και είπε:
‐Προς τι όλες αυτές οι ιστορικές εξηγήσεις; Ο Χάϊντεγγερ ήταν ο μέγιστος των φιλοσόφων! Τι πια και αν ήταν τιποτένιος σαν άνθρωπος(!!)
* * *
Γενναία και τολμηρή ήταν η γνώμη του «μαθητή»! Εύκολα την είπε. Αλλά δύσκολα θα βρεθή, όχι φιλόσοφος αλλά άνθρωπος, πρόθυμος να δεχθή την τοποθέτηση αυτή. Μέσα μας ξεπροβάλλει το ερώτημα: Μα επιτρέπεται άνθρωπος με τόσα προσόντα να συμπεριφέρεται με τέτοιο τρόπο; Είναι τελικά άνθρωπος, ο άνθρωπος που έχει χώρια τον νου από την καρδιά του; Γίνεται μόρφωση χωρίς καλωσύνη, χωρίς αλήθεια, χωρίς ανθρωπιά; Μήπως, όσοι κάτι τέτοια τα δέχονται έχουν χάσει τελείως την ανθρωπιά; Και χωρίς ανθρωπιά, τι τάχα φιλόσοφος είναι; Καρικατούρα φιλοσόφου!
Άριστο παράδειγμα υπήρξε: ο άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος:
-Ήταν Μέγιστος φιλόσοφος, αφού διέθετε καταπληκτική ευφυΐα και απέραντη παιδεία και μόρφωση. Συγχρόνως, και αυτό είναι ασυγκρίτως σπουδαιότερο,
-Ήταν Μέγιστος άνθρωπος, αφού ήταν πρότυπο χριστιανικής αγάπης, καλωσύνης και θυσίας νικώντας τις αδυναμίες του, και αφού γέμιζε την καρδιά του με ταπείνωση και κατανόηση.
Φιλόσοφος, λέγει ο Ιωάννης ένας άνθρωπος δεν γίνεται με τον στοχασμό και με την συμμετοχή του σε συνέδρια! Φιλόσοφος γίνεται με την προσευχή και με τη νηστεία. Με την εκούσια‐θεληματική άσκηση και κακοπάθεια. Αν υπήρχε άλλος δρόμος πιο άνετος και ελαφρύς, θα μας τον είχε υποδείξει ο Χριστός!
Ακόμη, ο άγιος Ιωάννης μας λέει ότι αληθινή σοφία για τον άνθρωπο είναι η ελευθερία από τα πάθη, η καθαρότητα από αμαρτίες.
Αληθινός λοιπόν «φιλόσοφος» είναι ο άνθρωπος που αγωνίζεται να τηρεί το θέλημα του Χριστού.
Αυτή είναι η αληθινή φιλοσοφία.
Γι  αὐτό στην γλώσσα των αγίων, στην δική τους ορολογία, φιλόσοφοι είναι εκείνοι που τηρούν το θέλημα του Θεού.
 
Πηγή: agiazoni.gr

ΠΝΕΥΜΑ, ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑ, ΨΥΧΗ - ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΠΟΥ ΒΡΙΣΚΟΝΤΑΙ ΣΕ ΑΠΟΛΥΤΗ ΑΡΜΟΝΙΑ ΣΤΟΝ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΣΤΟΧΑΣΜΟ

αρασκευή, 6 Απριλίου 2012

ΠΝΕΥΜΑ, ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑ, ΨΥΧΗ - ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΠΟΥ ΒΡΙΣΚΟΝΤΑΙ ΣΕ ΑΠΟΛΥΤΗ ΑΡΜΟΝΙΑ ΣΤΟΝ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΣΤΟΧΑΣΜΟ

Η εποχή μας είναι γεμάτη ψεύτικους θεούς, αμέτρητους αγίους και νεοπροφήτες, γεμάτη πολυάριθμα δόγματα καταστροφικά και αντιανθρώπινα, από τα οποία καλείται ο σύγχρονος άνθρωπος να δραπετεύσει για να νοιώσει ελεύθερος.
Το μαστίγιο του θρησκευτικού δόγματος έχει ξεφτίσει από την αλόγιστη χρήση. Ο άνθρωπος άρχισε να αμφισβητεί δόγματα και θρησκείες, αναζητά τους θεούς στον ουρανό και τ' άστρα.
Θέλει να τους δεί, να τους μιλήσει, να τους βάλει στο εργαστήριο να τους εξετάσει.
Οι κάθε είδους ιδεολογίες και τάσεις, φυλετικές, θρησκευτικές, πολιτικές, σκοτίζουν τη διαύγεια του νου και της σκέψης, τροχοπεδούν τη νοημοσύνη και οδηγούν τον άνθρωπο στον πρωτογονισμό και τον πνευματικό σκοταδισμό.
Οι ιερείς επιδόθηκαν με ζήλο στον ξεριζωμό του Ελληνισμού, στην προσπάθειά τους να καταστρέψουν τη γοητεία της αιωνιότητας και την ομορφιά της ζωής. Ακολούθησαν την πατροπαράδοτη τακτική, κατασκεύασαν έναν βάρβαρο θεό και τον διάβολο που ξεγέλασε τον αγαθό άνθρωπο.
Το εγώ τους είναι τόσο τεράστιο που δεν αφήνει θέση στην ψυχή τους για θεό και αγάπη. Αντιστέκονται με πρωτοφανές πείσμα σε κάθε πρωτοπορία που απειλεί τις ψευδαισθήσεις τους, τις οποίες με τόσα ποτάμια αίματος εδραίωσαν στο τελευταίο διάστημα των 2000 ετών.
Δεν θέλουν τον κόσμο γελαστό χωρίς πολέμους και θανάτους.
Δεν θέλουν τον κόσμο ειρηνικό και ήρεμο, με αγάπη και γνώση, γιατί έτσι θα κινδύνευε το επάγγελμα θρησκεία και πρέπει να το συντηρήσουν με όσο αίμα και μίσος ζητήσει.
Δεν μπορεί ο ιερωμένος ν' αγαπά τον άνθρωπο περισσότερο απ' ό,τι ο άνθρωπος αγαπά τον ίδιο του τον εαυτό. Αυτό είναι αφύσικο, διαστροφή· κι όμως επιμένουν στη διαστροφή αυτή.
Ο σύγχρονος άνθρωπος συνθλίβεται ανάμεσα στη θρησκεία και την επιστήμη- από τη μια το άκαμπτο δόγμα της θρησκείας και από την άλλη το πείσμα της μονολιθικής επιστήμης, απαγορεύουν στον άνθρωπο να ξεφύγει και ν' ασχοληθεί με τις πνευματικές του αναζητήσεις.
Ούτε η θρησκεία, ούτε η επιστήμη μπορούν να καυχηθούν ότι κατέχουν την αλήθεια. Η θρησκεία είναι έργο ανθρώπων που υπόκειται σε σκόπιμα λάθη και η επιστήμη σήμερα διαπίστωσε ότι στο σύμπαν τα πάντα μεταβάλλονται και οι ερμηνείες σε πολλά φαινόμενα στηρίχθηκαν σε λάθος παραδοχές.
Δόγματα και θρησκείες, για την επιβίωσή τους σκόπιμα καλλιεργούν και υποθάλπουν την ιστορική αμνησία.
Η δήθεν ελευθερία που ισχυρίζονται ότι έχουν οι οπαδοί τους, μοιάζει με αυτή του καταδίκου, που ενώ δήθεν μπορεί να δραπετεύσει δεν το κάνει επειδή συμπαθεί τους δεσμοφύλακες του.
Οι ιδιοτελείς προαγωγοί της ανθρώπινης ελευθερίας καταγίνονται μόνο με την εκμετάλλευση των οπαδών και λιγότερο με τη δική τους πνευματική βελτίωση και αν κάποιος μέσα σ' αυτή την παραφροσύνη φανεί λίγο άνθρωπος, τον ονομάζουν άγιο.
Η πιο εμφανής αδυναμία τους είναι η εξήγηση των μύθων που έχουν κατασκευάσει, γι' αυτό κατοχύρωσαν τις υπερβολές και την άγνοιά τους με τα δεσμά του δόγματος.
Κάθε εποχή επιβάλλει το δικό της τρόπο ζωής και σκέψεως.
Σήμερα στην αρχή της νέας χιλιετίας, μπορεί να σκέφτεσαι φωναχτά χωρίς να υπάρχει κίνδυνος να καταλήξεις στην πυρά της ιεράς εξέτασης.
Παρά την υστεροβουλία των θρησκειών και τα όποια μέσα και απειλές χρησιμοποιούν, θα αντικατασταθούν από τον άνθρωπο της νέας εποχής. Το εκθαμβωτικό φως της ουράνιας αλήθειας θα αντικαταστήσει τα «Μη» και τα «Όχι» της θρησκείας με ακατάλυτες αλήθειες. Ο άνθρωπος έχει κουρασθεί με τις ψευδαισθήσεις και τον πνευματικό καταναγκασμό που του επιβάλουν χωρίς συστολή. Περιμένει τη θεϊκή παρουσία που θα τον σηκώσει πάνω από τους ουρανούς και τ' άστρα και θα τον οδηγήσει κοντά στο θείο, κοντά στη θεϊκή ουσία.
Οι Ολύμπιοι, απεσταλμένοι του Όλου Φωτός, όντα φωτεινά οι ίδιοι έρχονται για να φωτίσουν και πάλι τον άνθρωπο που ψάχνει σωτηρία στις ψυχαναλύσεις και τους ψυχιάτρους.
Η νέα πραγματικότητα που ανατέλλει φέρνει τη γοητεία του ουράνιου μεγαλείου και της θεϊκής σκέψης.
Η περίοδος αναμονής του ανθρώπου έληξε.
Η πνευματική του αφύπνιση συντελέστηκε.
Έγινε συνομιλητής των ουρανίων που τους ψάχνει με τα διαστημόπλοιά του στο διάστημα. Τα θαύματα γίνονται τρόπος ζωής και οι θρησκείες ευχάριστα παραμύθια. Ένας νέος κόσμος θα προβάλει από τις στάχτες του παρελθόντος.
…δεν διστάζουν να κηρύξουν τον πόλεμο κατά των διαφωνούντων με τη γνωστή ρήση: «Oποιος δεν είναι μαζί μας είναι εναντίον μας», (Ματ. ΙΒ-30), που θέλει τον άνθρωπο πειθίνιο όργανο, ποίμνιο και δούλο του κυρίου, γονατιστό και κλαψιάρη να παρακαλά για αμαρτήματα που δεν έκανε. Του είπαν μόνο ότι έφαγε το μήλο του Θεού και πρέπει να πληρώνει αιώνια.
Οι σημερινοί δυνάστες κάθε μορφής και απόχρωσης, βλέπουν το μέλλον τους ζωφερό και χωρίς συνέχεια. Έχουν καταληφθεί από πανικό γιατί γνωρίζουν την άφιξη των Ολύμπιων που θα βάλουν τέρμα στα καταχθόνια σχέδιά τους.
Το Όλον Φως θα διαλύσει τον ζόφο που μας ετοιμάζουν.
Οτιδήποτε μας περιβάλλει εκφράζει τη σοφία του Όλου Φωτός. Όλα τα ορατά και αόρατα και το απύθμενο σύμπαν αποτελούν έκφραση της ασύλληπτης διάνοιάς του. Τα πάντα κυριαρχούνται από αυτό, μέσ' την απεραντοσύνη του οποίου ζούμε και υπάρχουμε, σαν ελάχιστα μόρια της θείας πνοής.
Ο κόσμος άρχισε ν' αντιλαμβάνεται τους αίτιους της δυστυχίας του και προσδοκά στην έλευση των Ολύμπιων με ελπίδα και αισιοδοξία.
Η γοητεία της ζωής και της δημιουργίας επιβάλει τον επαναπροσδιορισμό της ανθρώπινης πορείας απαλλαγμένης από το δογματικό πέλεκυ. Ο άνθρωπος είναι το χαμόγελο του Θεού και όχι το κλάμα του διαβόλου όπως θέλουν να πιστέψουμε κάποιοι συκοφάντες του θείου, που αυτοχρήστηκαν εκπρόσωποι του στη Γη.
Όντα φωτός οι άνθρωποι, καλλιτεχνήματα δημιουργίας, ακτίνες φωτός του Αιωνίου Όντος, έχουν δικαίωμα να ονειρεύονται όνειρα φωτεινά, πιο φωτεινά και από τον ήλιο, κι όμως προσπαθούν κάποιοι επιτήδειοι να τον τρομάξουν με το σκοτάδι που το Βάφτισαν κόλαση.
Η βελτίωση του ανθρώπου δεν είναι έργο του ιερωμένου, αλλά του φιλόσοφου και του πνευματικού στοχασμού.
Όσοι θεωρούν τον εαυτό τους αμαρτωλό γιατί έτσι το σοφίστηκαν κάποιοι αγύρτες, προδίνουν την ανθρώπινη φύση. Ο άνθρωπος γεννήθηκε ελεύθερος και αγαθός που τον εξαπάτησε ο ίδιος ο Γιαχβέ με το διάβολο, προκειμένου να τον κάνει κολασμένο.
Το να περιφρονείς τη ζωή σου και τον εαυτό σου, για να δείχνεις ταπεινός γιατί έτσι βολεύει κάποιους, αποτελεί τη χειρότερη και καταστροφικότερη διαστροφή σκέψης που μπορεί να κάνει κάποιος.
Για να βελτιωθεί ο άνθρωπος πρέπει να σεβαστεί τον άνθρωπο, διότι αν δεν συμβεί αυτό, είναι αδύνατο να σεβαστεί το Θεό• πρέπει ν' αποκολληθούμε από τις μικρότητες και τον καιροσκοπισμό που σκοτίζει την ανθρώπινη νόηση. Έχουμε υποχρέωση στο ξημέρωμα της νέας εποχής να αποβάλουμε όλα τα κακά που μας κληρονόμησε το παρελθόν. Πρέπει να χαράξουμε μία νέα πορεία που θα συμβαδίζει με την ουράνια αποστολή μας.
Αλλιώς είναι η ζωή και αλλιώς την παρουσίασαν κάποιοι δόλιοι κερδοσκόποι, ότι δήθεν πέρα από το συμφέρον δεν υπάρχει τίποτε άλλο• υπάρχει το πνεύμα, το συναίσθημα και η ψυχή, στοιχεία που βρισκόταν σε απόλυτη αρμονία στον Ελληνικό στοχασμό.
Αλλιώς τη βλέπει ο Έλληνας τη ζωή κι αλλιώς οι οπαδοί του Γιαχβέ με το υστερόβουλο εκείνο «Τα καλά και συμφέροντα», ενώ ο αλτρουισμός και ο ανθρωπισμός είναι ξένες έννοιες γι' αυτούς.
Όλοι είμαστε ίσοι μπροστά στη θεία δημιουργία. Αποτελούμε όλοι ανεξαιρέτως κύτταρα του συμπαντικού οργανισμού.
Η συμπαντική αρμονία και νομοτέλεια επιβεβαιώνουν τον ασύλληπτο Αρχέγονο Νου. Η μόνη παραφωνία μέσα στο πλέγμα της δημιουργίας, είναι η προσπάθεια κάποιων να μας πείθουν, ότι ο Υπέρτατος Νους άφησε στην τύχη τους ένα τρισεκατομμύριο γαλαξίες και κατέβηκε στο Σινά να παρακολουθεί τον Αυνάνα την ώρα της αυτοϊκανοποίησής του. Αυτό το θεωρώ ανθρώπινη διαστροφή και σαν τη χειρότερη προσπάθεια προσβολής του θείου. Αυτός δεν μπορεί να είναι ο δημιουργός, αλλά δημιούργημα αρρωστημένων μυαλών.
Ο άνθρωπος, αυτός ο αινιγματικός οδοιπόρος του χρόνου και του διαστήματος, αξίζει καλύτερης μεταχείρησης και όχι την απειλή της αιώνιας κόλασης.
Κολυμπά σε ωκεανούς φωτός, μεθά από το άπειρο και το θείο, που εξέφρασε την επιθυμία του να υλοποιηθεί σ' αυτόν τον κόσμο, έναν κόσμο γεμάτον από την αρμονία των ήχων, των εικόνων, των χρωμάτων, των οσμών και των σχημάτων. Εναν κόσμο που μεταμορφώνεται πολλές φορές, έμβρυο, νήπιο, νέος, ώριμος, γέρος, χωρίς να προσέξει ότι η τελική μεταμόρφωση, ο θάνατος, βρίσκεται σε αναμονή.
Ο θάνατος δεν είναι το τέλος, είναι η τελική μορφή μεταμορφώσεων,  είναι το στάδιο εκείνο, όπου τ' όνειρα του ανθρώπου επιστρέφουν και πάλι σ' αυτόν, για να του υπενθυμίσουν το σκοπό της ύπαρξής του. Όνειρα που τον συνεπήραν και δεν πρόσεξε ότι το προσωρινό ταξίδι τελείωσε.
Η αυταπάτη που καλλιεργούμε, ότι σήμερα αποκτήσαμε πρόσβαση στη σκέψη του Υπέρτατου Όντος, είναι ό,τι χειρότερο μπορούσε να μας συμβεί. Είναι τόση η άγνοιά μας για τη δημιουργία, που μπορεί να συσχετισθεί με την άγνοια ενός εντόμου για την κατασκευή των διαστημικών λεωφορείων.
Η πεποίθηση που βιώνει ο άνθρωπος ότι και ο ίδιος είναι δημιουργός όπως και κάθε ζωντανός οργανισμός, αφού του παραχωρήθηκε η δυνατότητα να γεννά τους απογόνους του κατ' εικόνα και ομοίωση, τον έκανε αλλαζόνα, τον γέμισε ψευδαισθήσεις και δεν .πρόσεξε ότι ο θεός είναι αθάνατος.
Θεωρώ ως την ευγενέστερη προσπάθεια του ανθρώπου, την τάση να προσπαθεί να εννοήσει το θείο, να προσεγγίσει το απέραντο μεγαλείο του, ένα μεγαλείο που λάμπει σ' άστρα και γαλαξίες και στη φωτεινή σπίθα της ψυχής του ανθρώπου.
Η ψυχή είναι ενέργεια αγνώστου υφής, είναι τμήμα του δημιουργού και του Όλου Φωτός που αντανακλάται σε όλα τα σύμπαντα. Η ψυχή με το σώμα μοιάζουν αιώνιοι εραστές, όπου ο ένας δεν μπορεί μόνος να ζήσει χωρίς τον άλλον. Αυτή δημιουργεί τον ηλεκτρισμό στην καρδιά που συντηρεί τα κύτταρα και αυτά με τη σειρά τους φιλοξενούν την ψυχή στην υλική της διάσταση, η οποία σαν ενέργεια, ακολουθεί όλες τις εκφάνσεις της ενέργειας, είναι αιώνια και αθάνατη αφού η ενέργεια δεν χάνεται ποτέ. Η ψυχή μετά το θάνατο εξακολουθεί να υπάρχει.
Αυτό που ονομάζουμε ψυχή είναι η πιο ιερή υπόσταση του ανθρώπου, πιο ιερή και από την αγία τράπεζα της χριστιανικής εκκλησίας και όμως οι μαυροφορεμένοι ψυχοσώστες, την τρομάζουν και την απειλούν με κολάσεις και τιμωρίες, με διαβόλους και εξορκισμούς και δεν την αφήνουν να πετάξει, να προσεγγίσει το θείον, μέρος του οποίου είναι.
Οι επιστήμονες πνιγμένοι στα μαθηματικά σύμβολα και τις εξισώσεις, ξέχασαν την ψυχή που δεν υπάγεται στους μαθηματικούς κανόνες και τους φυσικούς νόμους και την άφησαν στην τύχη της και τα προβλήματά της.
Οι φιλόσοφοι μπορούν να δώσουν λύση όμως επειδή δεν πειθαρχούν στο δόγμα ονομάζονται αιρετικοί και άνθρωποι του σατανά και αντιμετωπίζονται με καχυποψία.
Το νέο συμπαντικό γεγονός που ανατέλλει στις αρχές της νέας εποχής, θα σημάνει για τον άνθρωπο μία νέα πνευματικότητα, απαλλαγμένη από όλα τα δεινά του παρελθόντος.__
ΠΗΓΗ: «Η ΕΠΙΣΤΡΟΦΗ ΤΩΝ ΘΕΩΝ», σελ. 21-27 του ΓΕΡΑΣΙΜΟΥ ΚΑΛΟΓΕΡΑΚΗ, Εκδόσεις ΔΙΟΝ 

ΟΜΟΦΥΛΟΦΙΛΙΑ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΑΔΑ: ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΟΙ ΕΝΑΝΤΙΟΝ ΠΑΘΗΤΙΚΩΝ (ΚΑΙ ΑΛΛΟΙ ΑΡΧΑΙΟΙ ΜΥΘΟΙ)

ΟΜΟΦΥΛΟΦΙΛΙΑ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΑΔΑ: ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΟΙ ΕΝΑΝΤΙΟΝ ΠΑΘΗΤΙΚΩΝ (ΚΑΙ ΑΛΛΟΙ ΑΡΧΑΙΟΙ ΜΥΘΟΙ)

Σε συνέχεια του προηγούμενου ποστ, θα ασχοληθώ και σήμερα με το εξαιρετικό βιβλίο του James Davidson «The Greeks and Greek Love» (Οι 'Ελληνες και ο Ελληνικός 'Ερωτας). ‘Οπως με πληροφορεί ο Tales -και χαίρομαι ιδιαίτερα γι’ αυτό- το βιβλίο πρόκειται σύντομα να κυκλοφορήσει και στα ελληνικά από τις εκδόσεις Aλεξάνδρεια! Ας εξετάσουμε λοιπόν μερικές ακόμα από τις διαδεδομένες απόψεις για την ομοφυλοφιλία των αρχαίων ελλήνων που ανατρέπει ο συγγραφέας μέσα από τη δική του προσέγγιση.
2. Ενεργητικοί εναντίον παθητικών

Όπως είδαμε, σύμφωνα με τους Ντόβερ και Φουκό η ομοφυλοφιλία των αρχαίων δεν ήταν τίποτα παραπάνω από την σεξουαλική επιβολή του κυρίαρχου αρσενικού πάνω σε έναν ανήλικο έφηβο ο οποίος πρέπει πάση θυσία να αποφύγει τη διείσδυση αν θέλει να προστατεύσει την τιμή του. Οι δύο διανοούμενοι φαίνεται να μεταφέρουν στην αρχαιότητα τις απόψεις περί σεξουαλικότητας που κυριαρχούν μεταξύ των οπαδών στα ποδοσφαιρικά γήπεδα. Για αυτούς η ομοφυλοφιλία των αρχαίων δεν ήταν παρά ένα σχήμα εξουσίας και υποταγής. Δεν τους πτοεί το γεγονός ότι στην αρχαία ελληνική γλώσσα δεν υπάρχουν λέξεις που να αναφέρονται στη σεξουαλική πράξη με επιθετική χροιά. Στέκονται όμως στις λέξεις εραστής και ερωμένος, θεωρώντας ότι εφόσον ο ερωμένος είναι παθητική μετοχή του ρήματος εράν αυτό υποδηλώνει ότι είχε και σεξουαλικά τον παθητικό ρόλο (λες και οι αρχαίοι έπεφταν στο κρεβάτι αγκαλιά με ένα εγχειρίδιο γραμματικής!) Αγνοούν βέβαια ότι πολλές φορές και ο εραστής αναφέρεται με μια παθητική μετοχή ως ερασθείς(δηλαδή αυτός που έχει τσιμπηθεί από έρωτα).
Η αλήθεια είναι ότι οι όροι εραστής και ερωμένος συνηθίζονταν αποκλειστικά και μόνο στην Αθήνα (όπως θα δούμε παρακάτω σε άλλες περιοχές της Ελλάδας χρησιμοποιούσαν πολύ πιο γλαφυρούς όρους) και δεν αναφέρονται καθόλου στη σεξουαλική πράξη. Κι αυτό γιατί οι δύο ρόλοι περιγράφουν ένα κοινωνικό έθιμο που συναντάται μόνο στην Αθήνα (οι ίδιοι οι αθηναίοι συγγραφείς δηλώνουν με μια δόση αποστροφής ότι δεν υπάρχει κάτι ανάλογο π.χ. στη Θήβα ή την Ηλεία). Στην Αθήνα ο μεγαλύτερος σε ηλικία άντρας (ο «εραστής») που επιθυμεί ερωτικά έναν νεότερο φροντίζει να το διαλαλεί δημόσια με όλους τους τρόπους. Παραγγέλει αγγεία με κολακευτικές φράσεις (π.χ. Λέαγρος καλός – ο Λέαγρος είναι όμορφος), απαγγέλει στίχους, συνθέτει τραγούδια, ακολουθεί κατά πόδας τον ερωμένο και του προσφέρει δώρα με ερωτικά υπονοούμενα (κόκορες, λαγούς, σκύλους ράτσας – ακόμα και καθαρόαιμα άλογα!). Ουσιαστικά οι «εραστές» - που μπορεί να είναι περισσότεροι από ένας και να μαλώνουν μεταξύ τους για τα μάτια του νεαρού - δεν είναι παρά θαυμαστές και ο «ερωμένος» είναι το αντικείμενο του πόθου τους.

Οι δύο λέξεις δεν αναφέρονται στον ενεργητικό και τον παθητικό ρόλο για τον απλούστατο λόγο ότι σε αυτό το στάδιο δεν υπάρχει ούτε σχέση, ούτε σεξ. Ο «ερωμένος» (ο οποίος μπορεί σε αυτό το στάδιο να είναι και ανήλικος οπότε οποιαδήποτε περαιτέρω προσέγγιση κοινωνικά και νομικά είναι ριψοκίνδυνη) κάποια στιγμή θα κληθεί να διαλέξει ανάμεσα στους εραστές του. Και όπως λέει ο Παυσανίας στο Συμπόσιο του Πλάτωνα, θα πρέπει να διαλέξει με βάση τα ψυχικά τους χαρίσματα και όχι με γνώμονα το οικονομικό συμφέρον ή την πολιτική φιλοδοξία.

Ουσιαστικά η περίοδος της ερωτοτροπίας αποτελεί μια δημόσια δοκιμασία μέσα από την οποία τόσο ο εραστής όσο και ο ερωμένος μπορούν να ζυγίσουν ο ένας τον χαρακτήρα του άλλου και να αποφασίσουν. Έχει σημασία π.χ. αν ο εραστήςμεθύσει και μπλέξει σε καβγάδες ντροπιάζοντας τον ερωμένο του ή αν οερωμένος βγάλει τον εαυτό του σε πλειστηριασμό ανάλογα με τα δώρα που θα λάβει από τους εραστές του. Σε περίπτωση που προχωρήσουν σε σχέση τότε δεν αναφέρονται πλέον ως εραστής και ερωμένος (αφού για τους αρχαίους η λέξη έρωτας αναφέρεται στην επιθυμία της κατάκτησης και όχι στην ίδια τη σχέση) αλλά ως φίλοι ή εταίροι. Αυτές οι δύο λέξεις μπορεί να προκαλέσουν σύγχηση γιατί έχουν και άλλες σημασίες, αλλά οι αρχαίοι συγγραφείς αναφέρουν και τους όρους φιλία ερωτική και φιλέταιρος –το τελευταίο τόσο με θετική όσο και με αρνητική χροιά.
Εραστές προσφέρουν δώρα στους ερωμένους. Προσέξτε ότι δύο από τους εραστές δεν έχουν μούσι. Λεπτομέρεια από αγγείο του 480 π.Χ.
Οι σχέσεις αυτές που ξεκινούν σε νεαρή ηλικία, μπορούν να κρατήσουν πολλά χρόνια. Στα έργα του Πλάτωνα διαβάζουμε ότι ο ποιητής Αγάθων από τη στιγμή της ενηλικίωσής του ήταν «τα παιδικά» (το μωρό, ο αγαπημένος) του Παυσανία και γνωρίζουμε ότι η σχέση τους κράτησε δεκαετίες. Ο ίδιος ο Παυσανίας στο Συμπόσιο αναφερει ότι όταν δύο άντρες ερωτεύονται πραγματικά, σκοπός είναι να ζήσουν για πάντα μαζί (τον βίο άπαντα συνεσόμενοι). Ιστορικά οι σχέσεις αυτές έπαιξαν πολύ σημαντικό ρόλο στις πολιτικές και κοινωνικές εξελίξεις της εποχής.
Όσο για τον «εραστή» και τον «ερωμένο» υπάρχει ένα ιερό του Έρωτα στα βόρεια της Ακρόπολης κάτω από το Ερέχθειο που αναφέρεται ακριβώς σε αυτό το έθιμο: ήταν το σημείο όπου αυτοκτόνησε πέφτοντας από την Ακρόπολη ο εραστής Μέλητος που κατάφερε να περάσει με επιτυχία όλες τις δοκιμασίες που του υπέβαλλε ο ερωμένος του Τιμαγόρας - ο οποίος όμως συνέχισε να αρνείται τον έρωτα του Μέλητου! Σύμφωνα με τον θρύλο μόλις ο Τιμαγόρας έμαθε για τον θάνατο του εραστή του καταλήφθηκε από μία ανεξέλεγκτη ορμή (οι αρχαίοι την αποκαλούσαν Αντέρως –η εκδίκηση του έρωτα) και τρέχοντας έπεσε κι αυτός από το ίδιο σημείο πάνω στο άψυχο σώμα του Μέλητου. Αυτοί που δεν μπορούσαν να είναι μαζί στη ζωή ενώθηκαν για πάντα στον θάνατο.

Το ιερό του 'Eρωτα στα βόρεια της Ακρόπολης. Οι εσοχές στους βράχους φιλοξενούσαν πλάκες και εικόνες σαν τάματα.
3. Μπούτια εναντίον γλουτών

Σύμφωνα με τον Ντόβερ το μοναδικό πράγμα που μπορούσε να κάνει ο ερωμένος για να προστατευτεί από τη διείσδυση και να κατευνάσει τις ασφυκτικές σεξουαλικές πιέσεις του εραστή του ήταν να τον αφήσει να τελειώσει ανάμεσα στους μηρούς του. Πρόκειται για το περίφημο «διαμηρίζειν» το οποίο παρουσιάζεται απλά σαν μία «αξιοπρεπής» εναλλακτική λύση σε σχέση με την πρωκτική διείσδυση που υποτίθεται ότι ήταν ταπεινωτική γι’ αυτόν που είχε τον παθητικό ρόλο. ‘Ηταν όμως αυτή η πραγματικότητα;

Ο Ντέιβιντσον παρατηρεί ότι από τον 6ο αιώνα π.Χ έχουμε γύρω στις 25 αναπαραστάσεις σκηνών σεξ ανάμεσα στους μηρούς σε αντίστοιχα αγγεία από την Αττική. Σχεδόν σε όλες η πράξη γίνεται δημόσια, μπροστά σε μάρτυρες! Συνήθως βλέπουμε να πρωταγωνιστούν δύο νέοι χωρίς μούσι, με κορδέλες στα μαλλιά (που υποδηλώνει ότι είναι τα τιμώμενα πρόσωπα) μάλλον σε κάποιο «γυμνάσιο» καθώς γύρω τους υπάρχουν και άλλοι νεαροί οι οποίοι φαίνεται να χορεύουν γύρω από το τιμώμενο ζευγάρι! Ο Ντέιβιντσον θεωρεί ότι πρόκειται για κάποιο τελετουργικό δημόσιας επισημοποίησης μιας σχέσης που συνηθιζόνταν τον 6ο αιώνα αλλά εγκαταλείφθηκε αργότερα καθώς παύουμε να συναντάμε τέτοιες σκηνές σε αγγεία του 5ου αιώνα. Μάλιστα υπάρχει ένα αγγείο του 6ου αιώνα που χωρίζεται σε τρία μέρη – στο πρώτο βλέπουμε μια δημόσια σκηνή «διαμηρίζειν» μέσα σε γυμνάσιο, στο δεύτερο δύο γυναίκες που μοιράζονται έναν χιτώνα επίσης μπροστά σε μάρτυρες και στο τρίτο μια σκηνή από ετεροφυλοφιλικό γάμο. Φαίνεται σαν ο καλλιτέχνης να θέλει να παραλληλίσει τις τρεις σκηνές – η ένωση δύο αντρών, δύο γυναικών και ενός αντρόγυνου! Τις δύο ομόφυλες σκηνές μπορείτε να δείτε στις πιο κάτω φωτογραφίες.


'Ενωση δύο αντρών και δύο γυναικών από πυξίδα του 6ου αιώνα π.Χ που βρέθηκε στην Αθήνα

4. Δημόσια εναντίον ιδιωτικής ομοφυλοφιλίας

Το «διαμηρίζειν» δεν είναι το μόνο δημόσιο τελετουργικό για το οποίο έχουμε πληροφορίες. Εντύπωση προκαλούν οι ισχυρισμοί του Ξενοφώντα ότι στη Σπάρτη δύο άντρες που έχουν σχέση -εκεί αποκαλούνται «εισπνήλας» (αυτός που εισπνέει) και «αϊτας» (το αεράκι)- πλαγιάζουν σε ένα κρεβάτι φορώντας τις χλαμύδες τους χωρίς να αγγίζονται! Από τον Πλούταρχο μαθαίνουμε ότι στην Κρήτη ο «φιλήτωρ» (αυτός που αγαπάει) αφού έρχεται σε συνεννόηση με τους φίλους του «κλεινού» (αυτού που δοξάζεται) διοργανώνει την απαγωγή του και περνούν όλοι μαζί δύο μήνες κυνηγώντας στην εξοχή. Με την επιστροφή τους κάνουν πλούσια δώρα στον «κλεινό» - ανάμεσά τους και μια καινούρια στολή.

Προφανώς τα παραπάνω δεν σημαίνουν ότι κάθε φορά που δύο σπαρτιάτες ήθελαν να βρεθούν ερωτικά πλάγιαζαν με τις χλαμύδες τους ή ότι αντίστοιχα στην Κρήτη έπρεπε να διοργανώσουν δίμηνη εκδρομή στην εξοχή! Και στις δύο περιπτώσεις οι συγγραφείς μας δίνουν πληροφορίες που αφορούν συγκεκριμένες δημόσιες τελετουργίες μέσω των οποίων επισημοποιείται στα μάτια της κοινότητας η σχέση συντροφικότητας μεταξύ δύο αντρών. Δίπλα στον ναό του Απόλλωνα στη Σαντορίνη βρέθηκαν χαραγμένες στον βράχο επιγραφές από τον 7ο αιώνα π.Χ. όπως «Ναι τον Δελφίνιον ήο Κρίνων τείδε ωίφε Βαθυκλέος αδελφόν δε του δείνα» (Μα τον Δελφίνιο Απόλλωνα, εδώ το έκανε ο Κρίνων με τον αδελφό του Βαθυκλέος) και άλλες παρόμοιες. Αν κρίνουμε από την επίκληση προς τον θεό Απόλλωνα, έχουμε και εδώ μια θρησκευτική τελετουργία με χαρακτήρα σεξουαλικής μύησης.

Αλλά η πιο εντυπωσιακή από όλες είναι η σκηνή που βλέπουμε στο αγγείο της παρακάτω φωτογραφίας. Δύο νέοι χωρίς μούσι ετοιμάζονται να συνουσιαστούν (ο ένας έχει στύση και ο άλλος ετοιμάζεται να καθίσει πάνω του), ενώ έξω από το περιστύλιο του ναού ένας άντρας παρακολουθεί τη σκηνή και πιο πίσω (δεν φαίνεται στη φωτογραφία) μια γυναίκα κοιτάει μέσα από μία μισάνοιχτη πόρτα! Με βάση τα στοιχεία που έχει στη διάθεσή του, ο συγγραφέας εικάζει ότι πρόκειται για ένα ακόμα δημόσιο τελετουργικό -αυτή τη φορά από την αρχαία Ολυμπία- το οποίο συμβόλιζε την ειρηνική ένωση των δωρικών φύλων που κατέβηκαν στην περιοχή με τους γηγενείς κατοίκους.

5. «Πλατωνικός» έρωτας εναντίον πορνείας

Όπως είδαμε ο Παυσανίας στο Συμπόσιο του Πλάτωνα αναφέρει ότι οι άντρες που διαλέγουν το σύντροφό τους με βάση τα ψυχικά του χαρίσματα και όχι την εξωτερική εμφάνιση ή το οικονομικό συμφέρον μπορούν να περάσουν όλη τους τη ζωή μαζί και η σχέση τους αυτή τους προικίζει με αρετή, σωφροσύνη και σοφία. Είναι οι οπαδοί της λεγόμενης «Ουράνιας» Αφροδίτης, της κόρης του Ουρανού – σε αντιδιαστολή με τους οπαδούς της «Πάνδημης» Αφροδίτης, κόρης του Δία και της θνητής Διόνης που έχουν μοναδικό σκοπό τη σεξουαλική ικανοποίηση και γι’αυτό δεν πηγαίνουν μόνο με άντρες αλλά και με γυναίκες (αφού σύμφωνα με τις σεξιστικές αντιλήψεις των αρχαίων οι γυναίκες είναι κατώτερες ψυχικά).

Πολλά χρόνια αργότερα στον Φαίδρο του Πλάτωνα, ο Σωκράτης επαναλαμβάνει ότι ο έρωτας ανάμεσα σε δύο άντρες που δεν στηρίζεται στην άμεση ικανοποίηση αλλά στην αγάπη της αρετής μπορεί να δώσει φτερά στην ψυχή και να της χαρίσει την αθανασία. Παρόλα αυτά στο τελευταίο του έργο (τους Νόμους) ο ίδιος ο Πλάτωνας υποστηρίζει ότι στην ιδανική πολιτεία οι σχέσεις μεταξύ αντρών πρέπει να απαγορευτούν. Η απαγόρευση αυτή δεν πρέπει να γίνει με νόμο αλλά μέσω του κοινωνικού στιγματισμού ώστε η ομοφυλοφιλία να θεωρείται το ίδιο ανίερη με την αιμομιξία! Με αυτό του το έργο ο Πλάτωνας έδωσε πολλά επιχειρήματα στους μεταγενέστερους χριστιανούς διώκτες της ομοφυλοφιλίας. Τί μπορεί όμως να εξηγήσει αυτή την μεταστροφή;
Ο θεός Ζέφυρος απαγάγει τον εραστή του Απόλλωνα Υάκινθο. Μπορούμε να δούμε τη συγκεκριμένη σκηνή σαν αναπαράσταση της πλατωνικής ιδέας περί μεταφοράς της ψυχής στον ουρανό με τα φτερά του έρωτα.

Ο Πλάτωνας δεν είναι ο μόνος. Από τα μέσα του 4ου αιώνα π.Χ. και μετά παρατηρείται μια μεταστροφή των αθηναίων διανοούμενων που αρχίζουν να υιοθετούν μια πιο αρνητική στάση απέναντι στον αντρικό έρωτα. Η περίοδος αυτή συμπίπτει με την κρίση και την παρακμή της αθηναϊκής δημοκρατίας. Ταυτόχρονα η ανάπτυξη της εμπορικής οικονομίας κλονίζει τους παραδοσιακούς θεσμούς. Μέχρι τότε οι σχέσεις μεταξύ αντρών είχαν μια πολύ συγκεκριμένη κοινωνική λειτουργία. Βοηθούσαν στην ενίσχυση της κοινωνικής συνοχής και την αναζωογόνηση της πολιτικής και στρατιωτικής ελίτ με άξιους άντρες από τις κατώτερες τάξεις. Σε κοινωνίες που στηρίζονταν στην ηλικιακή ιεραρχία γεφύρωναν το χάσμα μεταξύ των διαφορετικών γενεών. Επέτρεπαν τη δημιουργία κοινωνικών δεσμών ανεξάρτητων από τους περιορισμούς της συγγένειας, της τάξης και της φυλής. Τον 4ο αιώνα όμως το ομοφυλοφιλικό σεξ χάνει αυτή την παραδοσιακή του λειτουργία και μετατρέπεται σε εμπόρευμα προς συναλλαγή. Μαθαίνουμε ότι πλούσιοι αθηναίοι ξοδεύουν περιουσίες σε όμορφους σκλάβους με σκοπό το σεξ ή επενδύουν μεγάλα ποσά σε νεαρούς κιθαρωδούς. Αυτή η κατάσταση τρομάζει τους διανοούμενους που βλέποντας τις παραδοσιακές συμβάσεις να διαφθείρονται από τη λαγνεία και το χρήμα αντιδρούν προτείνοντας μέτρα και περιορισμούς.
Οι τυραννοκτόνοι Αρμόδιος και Αριστογείτων δολοφόνησαν τον τύραννο των Αθηνών Ίππαρχο όταν ο αδελφός του προσπάθησε να προσεγγίσει ερωτικά (και πολιτικά) τον Αρμόδιο. Οι ερωτικές σχέσεις μεταξύ αντρών έπαιξαν μεγάλο ρόλο στην αρχαία ελληνική ιστορία. Στη Σπάρτη οι μυστικές διαπραγματεύσεις του στρατηγού Παυσανία με τους Πέρσες προδόθηκαν από τον ερωμένο του. Στη Μακεδονία οι ερωτικές ίντριγκες μεταξύ των βασιλόπαιδων είχαν σαν αποτέλεσμα την δολοφονία τριών βασιλέων, ανάμεσά τους και ο Φίλιππος.

Ο ΠΙΟ ΜΕΓΑΛΟΣ ΕΛΛΗΝΑΣ: ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΚΑΙ ΟΜΟΦΥΛΟΦΙΛΙΑ

Ο ΠΙΟ ΜΕΓΑΛΟΣ ΕΛΛΗΝΑΣ: ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΚΑΙ ΟΜΟΦΥΛΟΦΙΛΙΑ


" Βέβαιο όμως πρέπει να θεωρηθεί ότι ο Αλέξανδρος σπούδαζε στη Μίεζα μαζί με τον ωραίο Ηφαιστίωνα που το άγαλμά του -χαμένο πια- έπλασε ο Λύσιππος. Ο Ηφαιστίων που είχε ανατραφεί από μικρός μαζί του έγινε για τον Αλέξανδρο «άλλος εγώ» (τον ορισμό αυτό του πολύ επιστήθιου φίλου έδωσε λίγες δεκαετίες αργότερα ο Ζήνων ο Κιτιεύς). Και έμεινε ως το θάνατό του -προανάκρουσμα του θανάτου του πιο αγαπημένου του φίλου- σχεδόν αδιάκοπα, όσο οι πολεμικές επιχειρήσεις δεν έπεβαλλαν περιοδικές απομακρύνσεις, πλάι του ως αρχηγός των «σωματοφυλάκων» και ύστερα της πιο εκλεκτής «Ιππαρχίας» των εταίρων (της «Ηφαιστίωνος Χιλιαρχίας» όπως ονομάστηκε μετά το θάνατό του).

Εκεί στη Μίεζα πίστεψαν οι δυο τους –κάποιες ώρες που στους «υποσκίους περιπάτους» έγινε η φιλία τους έκσταση- πως ήταν η επανεσάρκωση του Αχιλλέα και του Πάτροκλου. "

Ιστορία του Ελληνικού Έθνους, Εκδοτική Αθηνών, 1980. Τόμος Δ', σελ.15
Συντάκτες του τόμου (μεταξύ άλλων): Κων/νος Τσάτσος, Παν. Κανελλόπουλος, Κων/νος Δεσποτόπουλος 

" Ο Αλέξανδρος περιφρονούσε τις ηδονές των γυναικών σε τέτοιο βαθμό που η μητέρα του Ολυμπιαδα φοβόταν ότι δεν θα μπορέσει ποτέ να αποκτήσει απογόνους. "

Κουίντος Κούρτιος Ρούφος (ρωμαίος ιστορικός του 1ου αιώνα μ.Χ), Η Ιστορία του Αλέξανδρου του Μέγα.
" Ο Ιερώνυμος στις επιστολές του γράφει ότι σύμφωνα με το Θεόφραστο ο Αλέξανδρος δεν είχε μεγάλη έφεση στα αφροδίσια. Η Ολυμπιάδα και ο Φίλιππος το γνώριζαν πολύ καλά αυτό και έστειλαν τη θεσσαλή εταίρα Καλλίξεινα, μια πανέμορφη γυναίκα, να πλαγιάσει μαζί του. Φοβόντουσαν ότι μπορεί να είναι γυναικωτός (ευλαβούντο γαρ μη γυννίς ειη) και η Ολυμπιάδα τον ικέτευε να συνουσιαστεί με την Καλλίξεινα. "

Αθηναίος o Ναυκράτιος (λόγιος του 2ου αιώνα μ.Χ), Δειπνοσοφισταί. Ο Ιερώνυμος ήταν ιστορικός και προστατευόμενος του Ευμένη, γραμματέα του Αλέξανδρου. Ο Θεόφραστος ήταν μαθητής του Αριστοτέλη και διάδοχός του στο Λύκειο των Αθηνών. 
" Ο Αλέξανδρος πρόσφερε στεφάνι στον τάφο του Αχιλλέα και ο Ηφαιστίων στον τάφο του Πάτροκλου, υπαινισσόμενος ότι και αυτός ήταν ερώμενος του Αλέξανδρου όπως και ο Πάτροκλος ήταν του Αχιλλέα. "

Κλαύδιος Αιλιανός (ρωμαίος ιστορικός του 3ου αιώνα μ.Χ), Ποικίλη Ιστορία
" Και μου λένε ότι άρχισες να μιμήσε τις συνήθειες των κατακτημένων περσών, ότι άρχισες να φοράς τα ρούχα των βασιλιάδων τους και ζητούσες από τους ελεύθερους μακεδόνες να σε προσκυνούν σύμφωνα με τα περσικά έθιμα! Όσο για τους αγώνες που διοργάνωνες και τους σοφούς που έριχνες στα κλουβιά με τα λιοντάρια και την υπερβολική σου αγάπη για τον Ηφαιστίωνα, όσο λιγότερα πω τόσο το καλύτερο. "

Ο Φίλιππος απευθύνεται στον Αλέξανδρο στους Νεκρικούς Διαλόγους του Λουκιανού, κεφάλαιο 14 (2ος αιώνας μ.Χ.)



" Αν θέλεις να γίνεις καλός καγαθός, πέτα το στέμμα που έχεις στο κεφάλι σου και έλα σε μας. Αλλά δεν θα μπορέσεις ποτέ να το κάνεις γιατί σε κυβερνούν οι μηροί του Ηφαιστίωνα. "

Διογένης ο Σινωπεύς (κυνικός φιλόσοφος του 4ου αιώνα π.Χ), Επιστολές
" Ο βασιλιάς Αλέξανδρος αγαπούσε τόσο τα αγόρια που έχανε τα λογικά του (φιλόπαις δ’ην εκμανώς). Όπως μας λέει ο Δικαίαρχος του άρεσε τόσο πολύ ο ευνούχος Βαγόας που έσκυψε και τον φίλησε μπροστά σε όλος τους άντρες του. Και όταν όλοι άρχισαν να φωνάζουν και να χειροκροτούν, με μεγάλη προθυμία έσκυψε και τον ξαναφίλησε. Και σύμφωνα με τον Καρύστιο ο Χάρων από τη Χαλκίδα είχε μαζί του ένα πανέμορφο αγόρι που του ήταν απόλυτα αφοσιωμένο. Σε μια γιορτή που είχε διοργανώσει ο Κρατερός ο Αλέξανδρος θαύμασε την ομορφιά του αγοριού. Ο Χάρων ζήτησε από το αγορι να πλησιάσει και να φιλήσει τον Αλέξανδρο. «Όχι» είπε ο βασιλιάς. «Αυτό θα προκαλέσει σε σένα μεγαλύτερο πόνο από την απόλαυση που θα χαρίσει σε μένα» "

Αθηναίος o Ναυκράτιος, Δειπνοσοφισταί

" Ο Ηφαιστίων ήταν αυτός που από όλους τους φίλους του είχε εγκρίνει περισσότερο την υιοθέτηση των περσικών εθίμων και μιμήθηκε τον Αλέξανδρο σε αυτό. Αντίθετα ο Κρατερός συνέχισε να τηρεί τα μακεδονικά έθιμα. Γι’αυτό και ο Αλέξανδρος ανέθεσε στον Ηφαιστίωνα στις σχέσεις του με τους βαρβάρους και τον Κρατερό στις σχέσεις του με τους έλληνες. Στον Ηφαιστίωνα έδειχνε τη μεγαλύτερη αγάπη (εφίλει μάλιστα) και τον αποκαλούσε φιλαλέξανδρο. Στον Κρατερό έδειχνε τον περισσότερο σεβασμό και τον αποκαλούσε φιλοβασιλέα.Αλλά οι δυο τους δεν τα πήγαιναν καλά και πολλές φορές ερχόντουσαν σε σύγκρουση ακόμα και μπροστά στους στρατιώτες. "


" Ο Αλέξανδρος ήταν εξαιρετικά αγνός και ευγενής στις σχέσεις του με το άλλο φύλο και έδειχνε μεγάλο σεβασμό στο θεσμό του γάμου. ‘Ελεγε ότι δύο πράγματα του θυμίζουν ότι είναι άνθρωπος και όχι θεός: ο ύπνος και η πράξη της αναπαραγωγής - σαν να πίστευε ότι και τα δύο τα προκαλούσε η αδυναμια της ανθρώπινης φύσης. "


" Το πένθος του Αλέξανδρου για τον Ηφαιστίωνα ξεπέρασε κάθε λογικό όριο. ‘Εβαλε να σταυρώσουν το γιατρό που τον είχε αναλάβει. Διέταξε τους στρατιώτες να κόψουν τη χαίτη και την ουρά όλων των αλόγων του ιππικού ως ένδειξη πένθους και να γκρεμίσουν τα τείχη όλων των γειτονικών πόλεων. Αμέσως μετά, χωρίς λόγο, εισέβαλε στη χώρα των Κασσιτών και τους σφάγιασε όλους. "

Λούκιος Μέστριος Πλούταρχος (έλληνας ιστορικός του 1ου αιώνα μ.Χ), Βίοι Παράλληλοι

" Μετά τη μάχη της Ισσού ο Αλέξανδρος μπήκε μαζί με τον Ηφαιστίωνα στη σκηνή που κρατούσαν τις γυναίκες και τις κόρες του Δαρείου. Καθώς ήταν ντυμένοι με τα ίδια ρούχα, η μητέρα του Δαρείου έπεσε να προσκυνήσει τον Ηφαιστίωνα που ήταν ο ψηλότερος από τους δύο. Όταν ένας από τους ακολούθους της την τράβηξε στην άκρη και της έδειξε ποιος ήταν πραγματικά ο Αλέξανδρος, εκείνη ντράπηκε τόσο που ζήτησε να αποσυρθεί. Αλλά ο βασιλιάς της απάντησε πως δεν έκανε κάποιο λάθος αφού ο Ηφαιστίωνας είναι κι αυτός Αλέξανδρος. "

Λούκιος Φλάβιος Αρριανός (ιστορικός του 2ου αιώνα μ.Χ), Αλεξάνδρου Ανάβασις

" Κάποιοι ιστορικοί θεωρούν ότι όσα είπε και έκανε ο Αλέξανδρος τον καιρό του υπερβολικού του πένθους για τον άνθρωπο που αγαπούσε περισσότερο από κάθε τί άλλο στον κόσμο είναι απόδειξη του μεγαλείου του. Άλλοι θεωρούν ότι τέτοια συμπεριφορά δεν αρμόζει σε κανένα βασιλιά, πόσο μάλλον στον Αλέξανδρο. Κάποιοι λένε ότι ρίχτηκε πάνω στο σώμα του νεκρού συντρόφου του και έμεινε εκεί όλη την ημέρα θρηνώντας απαρηγόρητος. Και ότι δεν δεχοταν να τον αποχωριστεί μέχρι που οι εταίροι αναγκάστηκαν να τον τραβήξουν από τη σορό με τη βία. 'Αλλοι λένε ότι για να τιμήσει το νεκρό έκοψε τα μαλλιά του, κι αυτό δεν μου φαίνεται απίθανο αφού από μικρό παιδί ήθελε να συναγωνιστεί τον Αχιλλέα....

Όλοι όμως συμφωνούν για τα παρακάτω: για τρεις μέρες μετά το θάνατο του Ηφαιστίωνα ο Αλέξανδρος δεν έβαλε μπουκιά στο στόμα του και παραμέλησε εντελώς την εμφάνισή του. Έμενε όλη μέρα ξαπλωμένος στο έδαφος κλαίγοντας γοερά ή θρηνώντας σιωπηλά. Διέταξε να ετοιμαστεί στη Βαβυλώνα μια πυρά τόσο μεγάλη που κόστισε 10 χιλιάδες τάλαντα και κήρυξε δημόσιο πένθος σε όλες τις επαρχίες των βαρβάρων. Προς τιμή του νεκρού διοργάνωσε μουσικούς και αθλητικούς αγώνες με τη συμμετοχή 3.000 αθλητών. Και ήταν οι ίδιοι αθλητές που συμμετείχαν στους αγώνες που συνόδευσαν την κηδεία του Αλέξανδρου. "

Λούκιος Φλάβιος Αρριανός, Αλεξάνδρου Ανάβασις


30 σχόλια: